ADD diagnose

Een goede diagnose

Alleen een deskundige is in staat om de verschillen in stoornissen van elkaar te kunnen onderscheiden. Voor een goede en effectieve behandeling is het juist van belang dat de diagnose duidelijk is en goed onderbouwd. In principe mogen psychiaters, psychologen, SPV-ers en huisartsen een diagnose als ADD vaststellen maar dit blijft soms een lastig probleem. De problematiek van ADD bij volwassen is namelijk nog steeds niet goed omschreven en lang niet bij iedereen bekend. Het is daarom ook erg belangrijk om je vooraf goed te laten informeren over de kennis die men heeft op het gebied van ADD. Als dit niet het geval blijkt te zijn kun je vragen om een verwijzing naar een wel gespecialiseerde afdeling of onderdeel.

Verwarring met andere stoornissen

Hoewel je door “zelfonderzoek” erg overtuigd kan raken van het feit dat er sprake zou moeten zijn van ADD is het niet verstandig om hier op te vertrouwen. Een groot deel van de symptomen die je bij ADD herkent komen ook vaak voor bij andere problemen zoals bijvoorbeeld een depressie of een burn-out. Impulsief gedrag is ook iets wat vaak voorkomt bij mensen met Borderline en concentratieproblemen worden ook vaak herkent bij mensen met een burn-out of een depressie. Het belangrijkste punt bij een onderzoek blijft gelden dat de problemen al in de jeugd herkenbaar moeten zijn en als een rode draad door het hele leven moet lopen.

Hoe kan ik aan de diagnose komen:

Zoek een behandelaar die verstand heeft van ADD bij volwassenen. Begin met aanbevelingen van je huisarts, een kinderarts, een therapeut of een andere ADD-er. Een medische faculteit of een specialist in leerproblemen bij een universiteit. Zoek in Google naar “ADD (plaats waar je woont)” (of ADHD). Als dat allemaal niet helpt, bel dan gewoon de psychiaters, neurologen en psychologen op die in de gouden gids staan.

Stel de volgende vragen als je belt:

• Kunt u ADD/ADHD diagnosticeren?
• Wat is uw visie op de behandeling? (Zal de behandelaar met je samenwerken en openstaan voor suggesties, of is zijn/haar wil wet. Is de behandeling voor iedereen gelijk of wordt het aan de persoon aangepast?)
• Probeer op een subtiele manier uit te zoeken wat ze doen om op de hoogte te blijven van hun kennis over ADD bij volwassenen en de behandelmethoden.
• Hoe stelt u de diagnose? Hoeveel bezoeken duurt het, en hoeveel kost het?
• Hoe lang is uw wachtlijst?
• Bij psychologen: vraag hoe ze de medicatie afhandelen omdat zij niet mogen voorschrijven. Vraag degenen die wel mogen voorschrijven (artsen, psychiaters, etc) wat voor medicijnen zij gebruiken om ADD/ADHD te behandelen.

Voor je eerste afspraak: schrijf alle symptomen op die je hebt. Suggereer een ADD diagnose, maar niet opdringerig. Uiteindelijk ben jij de patiënt! Wat de arts zegt kan veel over zijn/haar houding onthullen. Luister naar commentaren zoals “Zo erg zal het toch niet zijn.” “ADD is wel de minste van je problemen.” “Je doet het heel behoorlijk, je kunt geen ADD hebben.” of “Het ergste van ADD is niet de ADD zelf, maar de schade die het doet aan je zelfvertrouwen.”

Als je herhaaldelijk een of meerdere van dit soort uitspraken hoort, vertaal dit dan in “Ik neem ADD niet serieus.” Ook behandelaars die je lacherig vertellen dat ze “denken” dat ze zelf ook ADD hebben, maar nooit een diagnose of behandeling hebben nagestreefd. Ook zij nemen ADD veel te licht op en ontkennen dat ADD een serieuze aandoening is.

Wat algemene overwegingen:

Luistert de behandelaar goed? Stelt hij/zij relevante vragen? Respecteert je intelligentie? Lijkt hij of zij flexibel, open en geïnteresseerd in wat je te zeggen hebt? Houding is het sleutelbegrip. Geeft deze behandelaar je het gevoel dat hij, en hij alleen, weet wat het beste voor je is, of lijkt zij meer een mede-onderzoeker, iemand die samen met jou uit wil zoeken waar jij het meest mee geholpen bent en wat zij daaraan kan bijdragen?

Vraag jezelf eerlijk af: “Kan ik met deze persoon werken?” Als het antwoord Nee is, moet je verder zoeken. Zelfs nadat je een behandelaar hebt gekozen, moet je kritisch blijven. Sommige behandelaars accepteren weliswaar een ADD diagnose, maar weigeren om de meest gebruikte medicatie voor te schrijven. Als dit gebeurt, vraag dan om een uitleg.

Soms doet een arts alleen de medicatie terwijl een ander de therapie, gesprekken of coaching doet. Dit kan een goede regeling zijn en is vaak zelfs goedkoper. Sommige huisartsen zijn bereid om het medicatie deel op zich te nemen als iemand anders de diagnose heeft gesteld. Je kunt bijvoorbeeld bij een psychiater de diagnose laten stellen en ingesteld worden op medicatie, en de huisarts het dan laten overnemen.

Bijkomende stoornissen

ADD gaat bij volwassenen vaak samen met andere psychische problemen. Zeventig procent van de mensen met ADD hebben ook last van depressiviteit, angst –en dwangstoornissen, verslaving aan alcohol of drugs of een persoonlijkheidsstoornis.

ADD met depressie

De somberheid die vaak bij een depressie past wordt vaak gezien als een oorzaak vanwege het de talloze mislukkingen die men in het leven heeft moeten doorstaan. De depressie wordt dan niet apart behandeld maar meegenomen in de behandeling.
Dit kan bijvoorbeeld door inzicht gevende gesprekken maar bestaan er vormen van medicatie die goed zijn te combineren met ADD en een depressie.

ADD met angst –en dwangstoornissen

Vaak heeft dit te maken met faalangst of het gevolg van een opeenstapeling van mislukkingen. Dit moet onderzocht worden want als er echt sprake is van een angststoornis dan heeft men de voorkeur om eerst deze stoornis te behandelen.

Dwangmatigheid of perfectionisme kan een reden zijn om je innerlijke chaos te compenseren. Wanneer met medicatie de innerlijke chaos kan worden gereduceerd dan verdwijnt ook de behoefte van dwangmatigheid en/of perfectionisme. Als er echt sprake is van een onafhankelijke dwangstoornis dan dient deze ook eerst te worden behandeld.

ADD met een persoonlijkheidsstoornis

Bij veel volwassenen is al in een eerder stadium een persoonlijkheidsstoornis vastgesteld. Voornamelijk een persoonlijkheidsstoornis als Borderline heeft veel kenmerken die je ook bij iemand met ADD treft. Ondanks dat deze diagnose samen kan vallen kunnen er toch kleine en specifieke verschillen zijn die een op zichzelf staande diagnose ADD kan rechtvaardigen.

ADD met autisme of PDD-NOS

Steeds vaker wordt ADD gezien als een onderdeel van het autistiforme spectrum. Autistiform gedrag is geen autisme; het is op autisme gelijkend gedrag. Waar bij personen met autisme de volledige triade aan kenmerken aanwezig is, doet zich bij mensen met autistiform gedrag slechts een enkel kenmerk van autisme voor.

De overeenkomst ontstaat omdat beide in veel gevallen problemen ondervinden bij het aangaan van sociale contacten. Het verschil is dat er bij iemand met een autisme of PDD-NOS de aanleg ontbreekt voor sociale vaardigheden of sociale wederkerigheid.

ADD en verslaving

Mensen met ADD hebben meer aanleg om verslaafd te raken aan stimulerende, verdovende of kalmerende middelen. De exacte oorzaak is niet helemaal duidelijk maar in de meeste gevallen leid het gebruik van deze middelen tot een reductie van de symptomen. Alleen vergroot dit de kans op verslaving waardoor de problemen groter worden. In veel gevallen leid een verslaving weer voor een verergering van de symptomen.

Een geslaagde behandeling voor ADD kan de verslavingsgevoeligheid doen afnemen. Belangrijk is wel dat men bereid is om te stoppen met het gebruik van deze middelen. Medicatie zoals Ritalin wordt vaak gezien als een surrogaatdrugs die middelen als speed, XTC en cocaïne vervangt. Desondanks blijft dit medicijn de meest gezonde alternatieve vorm tegen een verslaving.